آموزش کیبورد مقدماتی

در ابتدای نوازندگی یک ساز، اصول استیل، پرستیژ و چگونگی گرفتن ساز در دست مهم است.
ساز کیبورد  سازی است که مانند گیتار در دست نوازنده قرار نمی گیرد. ولی دارای اصولی است تا دست را صحیح بر روی آن قرار دهیم.
نحوه قرار گیری دست شما بر روی کیبورد باید به گونه ای باشد که ابتدا زیبا به نظر برسد، البته راحتی و درستی هم خیلی مهم است.

دست راست خود را (فعلا با دست چپ کاری نداریم) روی نت دو پنجم قرار دهید و دقیقا در وسط ساز بنشینید.
انگشت شصت را روی نت دو و به ترتیب بقیه انگشتان را روی نت های ر، می، فا، سل قرار دهید.

نحوه قرار گیری دست شما باید به گونه ای باشد که وقتی دست خودتان را عمود می گیرید، انگار می خواهید دیوار را چنگ بزنید.
وقتی دست افقی هست در قسمت مچ نباید هیچ برآمدگی و فرو رفتگی باشد، به گونه ای که در اصطلاح می گویند وقتی لیوان آبی را روی مچ دستتان قرار دهید، نباید بریزد. زاویه انگشتان ۹۰ درجه از مفصل اول باید باشد و بلندی ناخن ها نباید اشکالی ایجاد کند.

نحوه زدن نت ها:
فکر کنید روی کلاویه ها چسب ریختند و انگشتان شما به کلاویه چسبیده، انگشت شصت شماره یک و به ترتیب انگشتان دیگر شماره گذاری می شوند. شروع کنید و بنوازید، به این ترتیب ۱ ۲ ۳ ۴ ۵ ۵ ۴ ۳ ۲ ۱ و …

شرایط:
– در هنگام نواختن به هیچ عنوان حالت دست به هم نخورد.
– انگشتان از روی کلید ها بلند نشوند و فقط آن ها را به پایین فشار دهید.
– هم زمان فقط یک نت به پایین فشار داده شود.
– وقتی نتی را می زنید بقیه نت ها و کلیدها تکان نخورده و نلرزند.
– کاملا مسلط باشید.

چون کیبورد یک ساز کاملا الکترونیکی و غربی است، برای استفاده از این ساز باید چند مطلب را خارج از تئوری موسیقی فرا بگیرید.

در ساز کیبورد، نام نت ها با اسم لاتین آنها شناخته می شود و برای این ساز دو، ر، می … معنی ندارد.

در این ساز از این جایگزین ها استفاده می کنیم:

دو           C

ر             D

می         E

فا            F

سل         G

لا            A

سی        B          (در قدیم برای نت سی به جای B از حرف H استفاده می کردنند که حالا منسوخ شده)
پس با توجه به این الگو ها متوجه می شویم که مبنای نت لاتین لا هست و از لا به ترتیب نام گذاری می کنند: a b c d e f g
پس ساز ما نت ها را به این اسم می شناسد.

نکته دوم درباره این ساز، شباهت آن با پیانو است. این دو ساز از نظر تخصصی هیچ شباهتی با هم ندارند. اما اگه بخواهیم تقاوت های آنها را به صورت سطحی ذکر کنیم، می توانیم به این موضوعات اشاره کنیم:
– ساز کیبورد ۵ اکتاو و پیانو ۷ اکتاو دارد.
– صدای ساز کیبورد از قطعات الکترونیکی بدست می آید اما صدای پیانو حاصل ارتعاش سیم است.
– ساز کیبورد دارای ریتم است، اما برای پیانو ریتم را باید خود نوازنده با دست چپ اجرا کند.

تعریف اکتاو و کلاویه

شستی ها (دکمه ها) ی روی ساز را کلاویه می نامند.
از هر نت بر روی ساز تا نت دیگر به همان نام، یک اکتاو نام دارد. (معمولا مبنا نت دو می باشد)
کیبورد دارای یک قسمت مجزا می باشد که آن را از بقیه ساز ها متمایز می کند. این قسمت همراهی کننده ساز است.
ساز ما این قابلیت را دارد که از قبل برای آن چند ریتم تعریف کرده و در هنگام نوازندگی، این ریتم ها به زیبایی کار ما کمک کنند.

به همین دلیل این ساز یک ساز فوق پلی فنیک (Polyphonic) است؛ یعنی شما تقریبا می توانید با این ساز بی نهایت صدا را باهم اجرا کنید.

حالا که تمرین دست راست را انجام دادید و کاملا مسلط شدید، سعی کنید به این تمرین کمی سرعت ببخشید:

– حالادست خود را مطابق با شرایط جلسه اول قرار دهید و این بار به تصادف اعداد یک تا پنج را بگیرید و انگشت مربوط به آن عدد را پایین بیاورید.
– حالا دست چپ خود را هم مانند دست راست با همان شرایط قرار بدهید و دو تمرین قبل یعنی به ترتیب زدن نت ها و اتفاقی نواختن را با هر دو دست، هم زمان انجام دهید.

قسمت همراهی کننده اتوماتیک

در موسیقی واحدی تعریف می شود به نام ضرب که تعریف دقیق آن، تقسیم زمان به قسمت های مساوی و قالبا کوچک تر از ۱ ثانیه است.
ضرب واحد اصلی شمارش موسیقی و میزان کشش نت ها می باشد.
پس باید متوجه باشیم که این سرعت ضرب است که میزان کشش یک نت را معلوم می کند.
در اکثر مواقع با تقسیم ضرب ها به دسته های چهار، سه و… میزان ها بوجود می آیند.

قوانین قسمت همراهی کننده ساز ما نیز دقیقا با ضرب ها و میزان ها هماهنگ است.
اصولا ریتم هایی که در این ساز هستند، تکرار پشت سر هم صدا هایی از قبیل درام، پرکاشن و دیگر ساز ها در قالب های ۱ ۲ ۳ ۴ و … میزانی می باشند. البته بیشتر ریتم ها ۴ میزانی هستند.
پس ما برای هماهنگ شدن با ریتم ساز خود احتیاج به شناخت و تسلط کافی بر روی ضرب و میزان داریم.

– ساز خود را روشن کنید
– دکمه شروع ریتم را بزنید
– سرعت را بین ۸۰ تا ۹۰ تنظیم کنید
– با چراغ چشمک زن شمارنده ضرب شروع به شمارش کنید از اعداد ۱ تا ۴ (زیرا اصولا اولین ریتم هر سازی ۴/۴ می باشد)
– هر کدام از اعدادی که شما در حال شمارش آن هستید یک ضرب است.
– به مانیتور ساز خود نگاه کنید، اگر دقت کنید یک عمل کنتور وار رو مشاهده می کنید. به صورتی که در قسمت beat چهار ضرب، شمار ده می شود و به ازای هر چهار ضرب در قسمتی که نوشته شده bar یک عدد اضافه می شود.
Beat تعداد ضرب و bar شماره میزان است.

حالا سعی کنید به عمل شمارش ادامه دهید تا تسلط لازم را به دست آورید، رفته رفته سرعت را زیاد کنید، سعی کنید با تمام سرعت های بالا و پایین هماهنگ شوید. انواع ریتم ها را نیز امتحان کنید، فقط از ۴/۴ بودن ریتم مطمئن شوید.
می توانید از ریتم هایی با نام زیر استفاده کنید:

Rock / 8beat /16beat / dance / techno

در تمام طول تمرین از درست شمردن اطمینان داشته باشید، می توانید عمل شمردن را با ضرب پا، دست و شمردن با دهان انجام دهید، دقیقا با ریتم هماهنگ باشید.

اگر این کار برای شما سخت است، فرض کنید در یک عروسی نشسته اید و با آهنگ دست می زنید، هر کدام از دست زدن های شما یک ضرب حساب می شود.

آهنگ کرال شادی:
– ریتم ۴/۴ را انتخاب کرده سرعت را بر روی ۸۰ قرار دهید.

– هر نت را مناسب با ضرب آن اجرا کنید (نت سیاه ۱ ضرب، سفید ۲ ضرب)
– دقت کنید در تمام طول کار حالت دست شما از استاندارد خارج نشود.
– دقیقا با ریتم بنوازید و از ریتم جا نمانید.
– ضرب ها رو کامل اجرا کنید.

برای اجرای آهنگ ها همراه با آکورد، نیاز است که بر روی دست چپ هم تسلط داشته باشیم. دست چپ را مطابق با استاندارد هایی که برای دست راست گفته شد (شماره انگشت ها)، بر روی کیبورد گذاشته و از انگشت شماره پنج به ترتیب روی نت دو تا سل قرار دهید. و به ترتیب مطابق با استاندارد شروع کرده و تمرینات زیر را انجام دهید:

– از انگشت یک تا پنج بروید و دوباره از یک تا پنج و …
– از پنج به یک رفته و از یک برگردید تا پنج
– حالا با صدای بلند به طور تصادفی از اعداد یک تا پنج را بگویید و بزنید.
– حالا دست راست خودتان را هم مطابق با شرایط قرار دهید و به ترتیب از یک تا پنج بروید و برگردید.
(دقت داشته باشید که وقتی مثلا در دست چپ انگشت پنج را می زنید، در دست راست باید ۱ زده شود)
– حالا به طور تصادفی از اعداد یک تا پنج رو بگویید و انگشت آن را در هر دو دست پایین بیاورید.

آکورد زمانی به وجود می آید که چند صدا به طور هم زمان با هم به صدا دربیایند.
اما این بدین معنی نیست که شما دستتان را روی کیبورد گذاشته و چند دکمه را با هم پایین بیاورید.

پس بدین ترتیب هرگاه سه نت (یا بیشتر) با هم نواخته شوند، صدای حاصل شده ایجاد آکورد می کند.
پس از این تعریف می فهمیم که برای ایجاد یک آکورد دست کم سه صدا نیاز است.
در ساز ما به طور پیش فرض، تا نت فا دیز در اکتاو دوم برای آکورد تعریف شده است.
البته آموزش آکورد در پیانو نسبت به کیبورد خیلی فرق دارد.

آکوردها را با نام لاتین نت ها نمایش می دهند. مثلا Am C Dm A Em7
هر آکورد از یک سری نت تشکیل شده که وقتی آن نت ها را در قسمت همراهی کننده ساز بنوازیم، آن آکورد به وسیله ساز شناسایی و نواخته می شود.
مثلا آکورد دو ماژور از نت های دو، می، سل تشکیل شده است.

ترتیب نت های آکورد در کیبورد مهم نیست، مثلا فرقی نمی کند اگر شما دو، می، سی را بزنید و یا سل، می، دو را بزنید، کیبورد آکورد را تشخیص می دهد. (شما در حالت دوم آکورد را معکوس کرده اید)
نحوه نواختن و آکوردگیری باید به گونه ای باشد که تمام نت ها در یک لحظه و کاملا باهم گرفته شوند.

در کیبورد سیستمی است که آکورد گرفته شده، تا وقتی که آکورد بعدی را نزنید، ادامه پیدا می کند.

آکوردها را دقیقا روی نتی که نوشته شده اجرا کنید (مثلا اگر روی یک نت سفید هست، دقیقا در لحظه ای که می خواهید آن نت را اجرا کنید، آکورد را هم بگیرید)
برای راحت تر بودن حالت دستتان بر روی ساز، می توانید از معکوس آکوردها استفاده کنید.