نقش موسیقی در تربیت شنوایی کودکان

اغلب ما فکر می کنیم که موسیقی تنها برای سرگرمی است در حالی که موسیقی های مناسب و اصوات آهنگینی که در طبیعت وجود دارد موجب تکامل و افزایش توانایی های یادگیری در انسان می شود.

امروزه در کشورهای پیشرفته، در بخش های نوزادان و NICU از یک موسیقی ملایم استفاده می کنند و نشان داده شده که موسیقی می تواند واکنش های آرامش زا را در نوزادان افزایش دهد و مدت زمان گریه کردن و اضطراب را در آنها بکاهد

گوش کردن و شنیدن دو عملکرد کاملا متفاوت هستند . شنیدن، توانایی دریافت اطلاعات شنیداری از طریق اجزای گوش و گوش کردن ، توانایی تجزیه و تحلیل و واکنش در برابر اصوات است. از مقایسه این دو خصیصه با یکدیگر در می یابیم که گوش کردن یک کار ارادی و شنیدن یک کار غیر ارادی است و متاسفانه دنیای آشفته امروز پر از افرادیست که علارغم کار کرد درست بخش شنوایی، دچار ضعف مهارت گوش دادن هستند.

امروزه ، به مدد پیشرفت تکنولوژی، متخصصان در یافته اند  انسان توانایی این را دارد که مغز خود را برای گوش کردن تربیت کند و جالب تر اینکه شنیدن را نیز که امری غیر ارادیست در دست گرفته و اصلاح کند یعنی جلوی ورود اصوات مزاحم را بگیرد .پایه گذار این اصل مهم ، دکتر آلفرد توماتیس، متخصص فرانسوی گوش و حلق و بینی است که کارهای زیادی را نیز در زمینه اثر موسیقی در زندگی افراد به ویژه کودکان انجام داده است. وی معتقد است، گوش اصلی ترین کار را در یکپارچه کردن سیستم عصبی می کند. در همین راستا، برنامه ای را پیاده کرد تا برای اصلاح سیستمهای مربوط به گوش کردن و بر قراری ارتباط بهتر، از بازی موسیقی و شنیدن برخی قطعات  موسیقی کلاسیک استفاده شود که با موفقیت زیادی در دنیا رو به رو گشت.

به طور متوسط   در هر ثانیه  حدود ۳۰۰۰۰ بایت اطلاعات از طریق گوش به مغز وارد می شود که اگر در امر ورود این اطلاعات اختلالی ایجاد شود، توانایی تجزیه و تحلیل پایین آمده و فرد متهم به کم هوشی، حواس پرتی ، بی دقتی و… می شود.بسیاری از کودکان ما که بزرگسالان پر مشکل آینده هستند، دارای اختلالاتی در امر یادگیری می باشند که در بیشتر موارد این اختلالات به درست گوش نکردن بر می گردد  و قابل ترمیم و اصلاح است. یکی از بزرگترین معضلات و گلایه های خانواده ها عدم  دقت و تمرکز فرزندانشان  در انجام کارها است که این مشکل ، اغلب اوقات به عدم آموزش صحیح برای شنیدن در جامعه بر می گردد.

با استفاده از روش‌هاي صحيح و کاربردی مي‌توان فرهنگ و درك موسيقي را به كودك آموزش داد. در اولين گام بايد موسيقي مخصوص كودك را  به او ارائه دهیم. كودكي كه موسيقي را مي‌شناسد، با كودكي كه هيچ دركي از موسيقي ندارد، متفاوت است. نوجواني كه در كودكي، به هر موسیقی ای گوش می دهد ، در سالهاي بعدي هيچ درك صحيحي از موسيقي نخواهد داشت ولی كودكي كه با موسيقي درست و تاثیر گذار آشنا باشد، از همان ابتدا دركي اصولي از موسيقي دارد و به راحتي موسيقي اصيل و كاذب را از يكديگر تشخیص مي‌دهد

در این زمینه تحقیقی  در دانشگاه كاليفرنيا صورت گرفت كه حدود ۸ ماه به طول انجامید و نتیجه آن ، دنیای موسیقی کودک را دگرگون نمود . در برنامه آموزشی یکی از مهدکودک های ایالت کالیفرنیا ، برای ۱۵ کودک ۳ تا ۵ سال، آموزش  روزانه موسیقی قرار داده شد درحالي‌كه  هم زمان به پانزده كودك دیگر در همان مرکز با بهره هوشی یکسان ، هيچ آموزش موسيقي ارائه نشد. در پايان اين مطالعه ۸ ماهه، آزمايشي روي آنها صورت گرفت و گروهی که تحت تعلیم موسیقی قرار گرفته بودند ، امتیاز بالاتری در ریاضی ، منطق و حل مسائل گوناگون به دست آوردند . نتیجه حاصله از این آزمایش این بود که آموزش موسيقي مي‌تواند باعث پيشرفت هوشي كودك براي مدت طولاني و شايد هم به طور دائمي شود.

موسیقی و افزایش مهارت های کودک :

۱ـ علاوه بر افزایش خلاقیت کودک ، باعث افزایش مهارتهای کلامی، مهارت خواندن  کتب، تسهیل در تلفظ کلمات در سنین خردسالی، افزایش مهارت در حل مسائل ریاضی ، مهارتهای شنیداری ،افزایش توانایی ذهنی ( بعد فضایی ذهن ، بعد محاسباتی (عددی) ، بعد ادارکی ، بعد عملکردی ذهن و… ) می گردد .

۲ـ یادگیری یک آلت موسیقی به کودک در افزایش تمرکز او ،کمک چشمگیری می کند . در دنیای امروز که تمرکز در یک محدوده زمانی بر روی فعالیتی خاص، یک مهارت و کار شگفت انگیز به شمار می رود می تواند بسیار پر اهمیت و با ارزش باشد . به خصوص در سنین مدرسه ، تمرکز بر روی فعالیتهای درسی و تمرکز در کلاس درس یک نعمت بزرگ است که اغلب والدینی که فرزند مدرسه ای دارند ، به آن واقف هستند!

۳ـ تقویت حس همکاری و مشارکت گروهی : بسیاری از ما صحنه هایی از دعوای دو کودک بر سر اسباب بازی را مشاهده کرده ایم که در بسیاری از مواقع به یک معضل جدی خانواده تبدیل می شود زیرا این پیام را می رساند که کودک از لحاظ مشارکت گروهی در مضیقه است . یادگیری یک  ساز،در رفع این مشکل بسیار چاره ساز است به خصوص زمانی که کودک در یک گروه موسیقی فعالیت  می کند  و یا کنسرت گروهی برگزار می نماید.

۴ـ یادگیری یک آلت موسیقی در زمینه هماهنگی چشم و دست بسیار تأثیر گذار است  و به تمرکز ذهنی کودک کمک فراوانی می کند.

۵ـ یادگرفتن موسیقی، باعث افزایش صبر  و محافظه کاری کودک می  شود و او می آموزد که به راحتی کنترل اعصاب خود را از دست ندهد و با صبر و استقامت و حفظ و درک شرایط به مقصود خود رسد و در زندگی آینده با چالشهای زندگی بهتر مبارزه می کند و تصمیمات بهتر ، عاقلانه تر و جدّی تری اتخاذ کند . همچنین این دسته از کودکان نسبت به گروه همسال خود از آرامش بیشتر و اضطراب کمتری برخوردار هستند .

۶ـ موسیقی موجب تقویت بُعد احساسی و هوشی کودک  می شود..

۷ـ یادگیری و نواختن یک ساز باعث تقویت حس عزت نفس و اعتماد به نفس در کودک می شود. او می آموزد که چگونه  با دیگران ارتباط اجتماعی بهتری برقرار کند  و همچنین چگونه از پس نیازهای خود برآید و ابتکار عمل خود را در فضای عمومی و اجتماع به نمایش بگذارد.