بیوگرافی پرویز مشکاتیان آهنگساز، استاد دانشگاه، و نوازنده سنتور‎

تاریخ کشورمان پر است از سرگذشت مردان بزرگی که هر یک در صحنه ای ظهور کردند، درخشیدند و خاموش شدند. پرویز مشکلاتیان یکی از بزرگترین نوازندگان ایرانی است که تاریخ موسیقی کشورمان به خود می نازد که چنین آهنگسازی را در دامان خود پرورش داده است. پروز مشکاتیان در سال ۱۳۳۴ در نیشابور متولد شد و در سال ۱۳۸۸ دار فانی را وداع گفت در شهر زادگاهش، نیشابور، به خاک سپرده شد.

پرویز مشکاتیان در طول دوره زندگی کوتاه خود، آثار بسیار زیبا و ماندگاری را به جای گذاشته است که تمامی آنها در هر زمانی که شنیده شوند، زیبایی و جذابیت خود را دارند. در مراسم جشن خانه موسیقی در ۲۳ مهر ۱۳۸۶، لوح تقدیر از یک‌عمر فعالیت هنری توسط محمدرضا شجریان به‌عنوان رئیس شورای عالی خانه موسیقی به پرویز مشکاتیان اهدا شد. با ما همراه باشید تا با زندگی و بیوگرافی این آهنگساز، استاد دانشگاه و نوازنده سنتور بیشتر آشنا شوید.

بیوگرافی پرویز مشکاتیان

پرویز مشکاتیان ۲۴ اردیبهشت ۱۳۳۴ در نیشابور متولد شد. او مقدمات موسیقی را از ۶ سالگی نزد پدرش، حسن مشکاتیان، آموخت و نخستین کنسرت خود را در سن ۸ سالگی در مراسم گردهمایی دانش آموزان در مدرسه امیر معزی نیشابور ارائه داد. پرویز پس‌ازآن در جشنواره موسیقی که در اردوگاه رامسر برگزار می‌شد به‌دفعات شرکت کرد و در آن‌ها رتبه‌های برتر کسب کرد.

مشکاتیان سال ۱۳۵۳ در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران قبول شد و هم‌زمان به آموزش ردیف میرزا عبدالله نزد نورعلی خان برومند و ردیف موسیقی سنتی نزد دکتر داریوش صفوت پرداخت. وی در همان دوران آموزش ردیف مبانی موسیقی و موسیقی ایرانی را نزد اساتیدی چون دکتر محمدتقی مسعودیه، عبدالله خان دوامی، سعید هرمزی، یوسف فروتن ادامه داد.

پرویز مشکاتیان از سال ۱۳۵۴ همکاری خود را با مرکز حفظ و اشاعه موسیقی به‌عنوان مدرس و نوازنده سنتور و سرپرست گروه زیر نظر دکتر داریوش صفوت ادامه داد و برکنار آن به اجرای کنسرت‌های متعدد با خوانندگان پرداخت.

پرویز مشکاتیان در سال ۱۳۵۶ گروه عارف را تشکیل داد، درهمان سال در آزمون باربد که به ابتکار استاد نورعلی برومند برگزار می‌شد شرکت کرد و به همراه پشنگ کامکار مقام اول در رشته سنتور را کسب کرد. او همچنین به همراه داریوش طلایی مقام ممتاز در ردیف نوازی را به دست آورد.

مشکاتیان از سال ۱۳۵۶و زیر نظر هوشنگ ابتهاج همکاری با رادیو را آغاز کرد ولی پس از واقعه ۱۷ شهریور ۱۳۵۷ از رادیو استعفا داد و مؤسسه چاووش را با همکاری هنرمندان گروه عارف و شیدا تشکیل داد و با همکاری شهرام ناظری، تصنیف مرا عاشق را بر روی شعر مولانا ساخت.

وی از سال ۱۳۵۸ تا سال ۱۳۶۷ با محمدرضا شجریان همکاری داشت که نتیجه این همکاری، آثار ماندگاری چون بیداد، آستان جانان، سر عشق، نوا و دستان بود. پرویز مشکاتیان در همه این آثار، به‌عنوان آهنگساز و نوازنده سنتور (در سِرّ عشق به‌عنوان نوازنده سه‌تار) همکاری داشت.

استاد مشکاتیان از سال ۱۳۶۷ همکاری با خوانندگان دیگری را آغاز می‌کند که شهرام ناظری (آلبوم لاله بهار)، علی جهاندار (آلبوم صبح مشتاقان)، علیرضا افتخاری (مقام صبر)، ایرج بسطامی (موسم گل، افشاری مرکب، مژده بهار، وطن من)، علی رستمیان و حمیدرضا نوربخش (کنسرت گروه عارف) ازجمله آن‌ها بوده‌اند.

او در فستیوال موسیقی روح زمین در لندن شرکت کرد و مقام نخست این جشنواره را به دست آورد. برخی از کارهای استاد مشکاتیان نیز با تنظیم چهره‌هایی چون محمدرضا درویشی (جان عشاق و گنبد مینا) و کامبیز روشن‌روان (دود عود) منتشر شدند که در هر سه این آلبوم‌ها محمدرضا شجریان آواز خواند.

استاد پرویز مشکاتیان از سال ۱۳۷۶ اجراهای صحنه‌ای و انتشار آلبوم را متوقف کرد و تا تابستان سال ۱۳۸۴ کنسرتی در کشور اجرا نکرد. در تابستان ۸۴ پرویز مشکاتیان به فکر تجدید ساختار گروه عارف و شیدا برآمد که حاصل آن اجرای کنسرتی در تالار کشور با صدای شهرام ناظری بود.

آلبوم تک‌نوازی تمنا از آخرین آثار مشکاتیان بود که بود که در سال ۱۳۸۴ منتشر کرد، همچنین در روزهای ۶ تا ۹ آذر ۱۳۸۶ به‌عنوان سرپرست گروه عارف کنسرتی در تهران برگزار کرد که حمیدرضا نوربخش به‌عنوان خواننده در آن شرکت داشت.

پرویز مشکاتیان و محمدرضا شجریان

در سال ۱۳۸۶، پس از حضور پرویز مشکاتیان در کنسرت محمدرضا شجریان، رابطه این دو استاد موسیقی ایرانی که بیش از یک دهه تیره بود، مجدداً دوستانه شد.

همسر پرویز مشکاتیان

پرویز مشکاتیان با افسانه شجریان دختر محمدرضا شجریان ازدواج کرد ولی این دو در دهه ۷۰ از یکدیگر جدا شدند.

فرزندان پرویز مشکاتیان

پرویز مشکاتیان صاحب دو فرزند به نام های آئین و آوا است.

درگذشت پرویز مشکاتیان

پرویز مشکاتیان این هنرمند نامی کشورمان در تاریخ ۲۹ شهریور ۸۸ دارفانی را وداع گفت. خانه موسیقی در هشتمین سالگرد خود مراسمی در تالار کشور برگزار کرد و از مقام هنری پرویز مشکاتیان تجلیل به عمل آورد.

تشییع پرویز مشکاتیان

مراسم تشییع پیکر پرویز مشکاتیان در روز ۴ مهر در زادگاهش نیشابور، از مقابل اداره فرهنگ و ارشاد و با حضور جمعیتی نزدیک به ۱۵ هزار نفر برگزار شد.

در این مراسم که هنرمندانی همچون حسین علیزاده، محمدرضا درویشی، محمدرضا شجریان، همایون شجریان، کیوان ساکت، حمیدرضا نوربخش، علی رستمیان، محمدرضا رستمیان، شروین مهاجر و پژمان طاهری حضور داشتند، گروهی از دانشجویان دانشکده هنر نیشابور به نشانه عزا تعدادی از سازهای خود را کفن پوش کرده بودند. همچنین گروه موزیک شهر نیشابور در طول مراسم تشییع مارش عزا اجرا می کرد.

آرامگاه پرویز مشکاتیان

پیکر پرویز مشکاتیان پس از مراسم تشییع و خواندن نماز در مسجد جامع نیشابور، در محوطه بیرونی باغ عطار و در جوار مقبره عطار نیشابوری به خاک سپرده شد.

کتاب های پرویز مشکاتیان

از آثار مشکاتیان، کتاب های فراوانی منتشر شده است که از جمله آن ها بیست قطعه برای سنتور، گل آئین، گل آوا، سُل آئین، مجموعه تصانیف، بیداد، لاله بهار است.

برخی از مهم ترین آلبوم های پرویز مشکاتیان به شرح زیر می باشند:

• سر عشق (درماهور)

 سه تار پرویز مشکاتیان     آواز محمد رضا شجریان

• بيداد (دستگاه همايون)

سنتور پرویز مشکاتیان     آواز محمد رضا شجریان

• بر آستان جانان (در شور و بيات ترك)

 سنتور پرویز مشکاتیان     آواز محمد رضا شجریان

• نوا (‌مركب خواني در دستگاه نوا)

 سنتور پرویز مشکاتیان     آواز محمد رضا شجریان

• دستان (‌در دستگاه چهار گاه)

 سنتور پرویز مشکاتیان     آواز محمد رضا شجریان

• لاله بهار

 سنتور پرویز مشکاتیان     آواز شهرام ناظری

• افق مهر

 سنتور پرویز مشکاتیان     آواز ایرج بسطامی

• مقام صبر

 سنتور پرویز مشکاتیان     آواز علیرضا افتخاری