موسیقی ها می توانند برای ما خاطره هایی به همراه داشته باشند. خاطراتی شاد، غمگبن و یا حتی ماجرایی را برای ما تداعی کنند،خصوصا اگر این موسیقی یک موسیقی فیلم باشد. فیلم می تواند تاثیر بسیار زیادی روی احساسات ما داشته باشد، با دیدن صحنه ای شاد و هیجان زده شویم و یا از دیدن صحنه ای غمگین شویم و یا حتی اشک هایمان جاری شود. اگر این صحنه ها با موسیقی هم همراه باشند، می توانند تاثیری چند برابر بر روی احساسات ما داشته باشند.
یکی از سریال های ژانر تاریخی تلویزیون ایران، مجموعه جذاب و دیدنی در چشم باد است. موسیقی این فیلم هم یکی از موسیقی های به یاد ماندنی تاریخ سینما و تلویزیون ایران است. امروز در نظر داریم تا موسیقی جادویی این سریال زیبا را با هم بررسی کنیم و جنبه های مختلف آن را مورد کنکاش قرار دهیم. با ما همراه باشید.
سریال در چشم باد
سریال در چشم باد با کارگردانی و نویسندگی مسعود جعفری جوزانی ساخته شده است. این فیلم یک مجموعه تلویزیونی در ژانر تاریخی حماسی است که تولید آن از مهرماه سال ۱۳۸۲ آغاز شد و به مدت ۵ سال به طول انجامید و در نهایت در اواخر سال ۱۳۸۷ به پایان رسید. در این فیلم شماری از هنرمندان سینما و تلویزیون از جمله: پارسا پیروزفر، کامبیز دیرباز و… نقش آفرینی کرده اند. ساخت این سریال یکی از بزرگترین پروژه های سریال سازی در تلویزیون است که برای آن در طول فیلم از ۴۸۰ لوکیشن استفاده شده است و به بیش از ۱۰ شهرستان و استان دیگر سفر شده است.
بررسی موسیقی سریال در چشم باد
موسیقی سریال در چشم باد ، موسیقی به سبک ایرانی می باشد که شنونده از شنیدن هر لحظه ی آن لذت خواهد برد. موسیقی این سریال توسط حسین علیزاده ساخته شده است. حسین علیزاده بعد از ساخت موفق موسیقی فیلم زیر تیغ ، دومین فعالیت موسیقیایی خود برای سریال ها را در این فیلم انجام داد. او موسیقی متن سریال در چشم باد را با بهره گیری از موسیقی دوره های مختلف تاریخی که در سریال بود ضبط دوباره کرده و توانست فضایی بسیار قابل درک برای مخاطب فراهم آورد و علاوه بر بهره گیری از المان ها و نمادهای جغرافیایی و تاریخی با توجه به تسلط بر ردیف دستگاهی فضا و حجم موسیقی ایرانی باعث ارزشمند شدن موسیقی سریال در چشم باد شده است.
موسیقی این سریال در سال ۱۳۹۱ در قالب آلبومی منتشر شده است که شامل ۲۳ ترک می باشد.
حسین علیزاده برخلاف آن که در عرصه های گوناگون موسیقی نظیر گروه نوازی ، تکنوازی، بداهه نوازی، ردیف نوازی ، موسیقی حماسی و ساخت آهنگ های ارکستری فعالیت دارد ولی به نسبت کمتر به سمت ساخت موسیقی فیلم گرایش داشته است. به همین دلیل حضور و هنرنمایی این موسیقیدان برجسته در این سریال می تواند به دلیل فضای تاریخی و سنتی ارزیابی شود. به همین دلیل کارگردان این سریال در بخش موسیقی و آهنگسازی این فیلم به سراغ حسین علیزاده رفته است.
در قسمت سی و چهارم مجموعه در چشم باد، صحنهای وجود دارد كه در آن بیژن و لیلی توسط نیروهای بیگانه و اشغالگر، در حال انتقال از ایل قشقایی بوده و به اسارت برده میشوند. آنجا كه لیلی خبر باردار شدن خویش را به همسر جوانش میدهد، تكنوازی ویلنسل و عود فضایی دراماتیك را خلق میكند.
در همین قسمت و در مراسم خاكسپاری پدر بیژن، آواز خوان اشعاری را در گوشه مثنوی شور و دشتی اجرا میكند و سپس فرازهایی از گوشه دشتستانی را با اشعار باباطاهر به آواز میخواند:
دلی دارم كه بهبودش نمیبو
به هر در میدهم پندش نمیبو…
در بخشهای زیادی از متن فیلم، تكنوازی تار و سه تار ـ كه مربوط به صحنههای احساسی و خاطرهانگیز سریال است ـ بیننده فیلم را در فضایی دلنشین و خیالانگیز قرار میدهد. این تكنوازیها اكثرا در دستگاه شور و آواز ابوعطا نواخته شده و حال وهوای خوبی را به فیلم میبخشد.
اما در پایان خوب است به نكتهای اشاره كنیم. شبكه یك سیما مدتی است توجه بیشتری به موسیقیهای سنتی و استفاده از موسیقیهای محلی در آهنگسازیهای مربوط به فیلمهای تلویزیونی نشان میدهد.
این مساله در شرایطی كه برخی انتقادات نسبت به عملكرد صداوسیما در قبال موسیقی ایرانی وجود دارد، میتواند حامل سرفصل و نوید خوبی برای فیلمهای ایرانی و موسیقی مربوط باشد، بخصوص آن كه در بیشتر فیلمهای ذكر شده حتی نام سازها و اسامی نوازندگان هم در قسمت تیتراژ پایانی فیلم آورده میشود و این كاری است كه تا پیش از این انجام نمیشد.
بیشك استفاده فیلمسازان ایرانی از موسیقی و سازهای ایرانی در متن و تیتراژ فیلمها، هم تاثیر خوبی را بر جریان موسیقی فیلم داشته و هم بر كیفیت و مفهومرسانی فیلمهای ایرانی تاثیر مستقیم بر جای خواهد گذاشت.
آلبوم در چشم باد حسین علیزاده
آلبوم موسیقی “در چشم باد” شامل ۲۳ قطعه موسیقی به آهنگسازی حسین علیزاده و بر اساس موسیقی متن سریال “در چشم باد” است.
علیزاده با بهرهگیری از موسیقی دورههای مختلف تاریخی که در سریال بدانها پرداخته شده بود، این قطعات را ضبط دوباره کرده و توانسته فضایی قابل درک برای مخاطب فراهم آورد و علاوه بر بهرهگیری از المانها و نمادهای جغرافیایی و تاریخی با توجه به تسلط بر ردیف دستگاهی، به خوبی از فضا و حجم موسیقی ایرانی برای بیان احساسات و کشمکشهای داستانی بهره بگیرد.
این آلبوم موسیقی منتخبی از موسیقی سریال “در چشم باد” است. حسین علیزاده معتقد است که این آلبوم موسیقی شنونده خاص خودش را دارد. ساخت موسیقی برای سریال “در چشم باد” دومین تجربه شخصی علیزاده در حوزه ساخت موسیقی برای سریال پس از مجموعه تلویزیونی “زیر تیغ” است.
علیزاده در مقدمهای بر این آلبوم نوشته است: در “چشم باد” حکایتی تلخ و شیرین از رابطه انسانهایی است که تاریخ را با عشق و کینههای خود رقم زدهاند. نگاه عاشقانه و آرمانگرایانه فیلم، حس غرور، وطنپرستی، ایمان آزادیخواهی را با رنگ، صدا، کلام و تصویر درآمیخته و از آن اثری ماندگار به وجو اورده که در ذهن و خاطر ایران ماندنی است.
پیشواز، خاطره، اشباح، عروس، سیر، وداع، درشکه، ستیز، قصههای بابابزرگ، تاریکی تا نور، مضحک و … برخی قطعات این آلبوم هستند.
در این اثر موسیقایی حسین علیزاده نوزانده (تار،سه تار،شور انگیز)، بردیا کیارس (ویولن) رضا عسگرزاده (بالابان، فلوت، کوبهای) نیما علیزاده (رباب) صبا علیزاده (کمانچه) راحله برزگری و پوریا اخواص (همخوان) همکاری داشتهاند. همچنین ضبط و میکس این اثر بر عهده رضا عسگرزاده بوده است.